- IN DUTCH
Ronit Palache en Corine Koole dagen onbekende mensen uit de stad en de buurt uit om hun levensverhaal te vertellen.
Details
Laten We Praten
Aflevering 7, woensdag 4 mei 2022
Kom vanavond met verhalen – maar welke?
Ruim vijfenzeventig jaar heeft de Tweede Wereldoorlog in de Nederlandse literatuur gediend als stof voor verhalen en als moreel kader: een arena voor onderzoek naar wat goed is en wat fout en naar het schemergebied daartussen. Boeken over die tijd blijken nog steeds een groot publiek te trekken, denk maar aan ‘Het Hooge Nest’ van Roxanne van Iperen of de omstreden onthullingen over het verraad van Anne Frank. Maar hoe lang nog? Wordt met het sterven van de laatste getuigen die oorlog een historische periode als iedere andere? Is het niet tijd om vooral over recentere oorlogen te vertellen en daar lessen uit te trekken? Of hebben jongere schrijvers de plicht om ook de oude verhalen te herhalen?
Gasten:
Abram de Swaan is schrijver, psychoanalyticus en hoogleraar sociologie met een enorm oeuvre. Voor zijn essays werd hij onderscheiden met de P.C. Hooftprijs. Hij werd geboren in 1942 en bracht de eerste jaren van zijn leven door op een onderduikadres. In Compartimenten van Vernietiging (2014) analyseerde hij de rol van de staat en van individuele burgers bij het tot stand komen van genocide.
Ellen Deckwitz is veelbekroond dichter, theatermaker en schrijver; daarnaast publiceert ze twee keer per week een column in NRC. Met Hogere Natuurkunde schreef ze een lang, verhalend gedicht over de oorlogsbelevenissen en -trauma’s van haar Indische grootmoeder en hoe die doorwerken in de werkelijkheid van nu.
Joost de Vries is schrijver, criticus en adjunct-hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer. Hij heeft een scherp oog voor ogenschijnlijk onbelangrijke tijdsverschijnselen en hun belang voor grotere ontwikkelingen. Zijn tweede, met de Gouden Boekenuil bekroonde, roman De Republiek speelt in het milieu van de academische ‘Hitler-studies,’ waar moraal ondergeschikt lijkt aan carrièreperspectief.
De avond wordt gemodereerd door Hans Maarten van den Brink; Daan Heerma van Voss (schrijver van onder meer de roman De laatste oorlog en in 2018 spreker tijdens de herdenking in de Nieuwe Kerk) verzorgt de slotbeschouwing.
Vorige afleveringen
Laten We Praten
Aflevering 6, woensdag 6 april 2022
‘They fuck you up, your mum and dad’ luidt de beroemde eerste regel van het gedicht van Philip Larkin over problemen die ouders aan hun kinderen doorgeven. En dat een ongelukkige jeugd een goudmijn voor een schrijver zou zijn is een al niet minder bekend cliché. Maar hoe ver mag je gaan bij het schrijven over je vader, je moeder en andere naasten? Zijn de verhalen over je familie wel helemaal van jou, of eerder gedeeld bezit? Kun je uitsluitend op je herinnering afgaan en heb je geen bewijzen nodig – of zou je zelfs wederhoor moeten plegen? En mag je er het een en ander bij fantaseren als je er maar ‘roman’ op zet?
Gasten: Karin Amatmoekrim, Adriaan van Dis, Dirk van Weelden
Het slotwoord werd deze keer uitgesproken door Auke Hulst.
‘Laten we praten’ Aflevering 5:
De grote Nederlandse schrijver Willem Frederik Hermans stond niet alleen bekend om zijn zwartgallige romans; hij was ook een genadeloze polemist. Liefst liet hij geen spaan heel van zijn tegenstanders in de literatuur, de wetenschap en de politiek. In het jaar waarin zijn honderdste geboortejaar wordt gevierd blijkt dat hij nauwelijks meer navolgers heeft. Tegenstellingen zijn er misschien wel meer dan ooit, maar ze worden door schrijvers niet meer op het scherp van de snede uitgevochten. Hoe komt dat? En is dat een gemis? We gaan er met drie gasten over in gesprek.
Gasten: Marjan Slob, Stella Bergsma, Willem Otterspeer
Het slotwoord werd deze keer uitgesproken door Auke Hulst.
‘Laten we praten’ Aflevering 4:
Historische romans zijn altijd populair geweest bij lezers, maar vormen een extra uitdaging voor de schrijver. Die moet niet alleen zijn personages maar ook een voor het publiek vreemde omgeving tot leven wekken. Het lijkt er niettemin op dat we, niet alleen in Nederland, een kleine hausse in het genre beleven. Hoe zou dat komen? Wat maakt al dat extra werk voor de schrijver de moeite? Hoe trouw aan historische feiten moet het zijn? En: zeggen historische romans uiteindelijk niet veel meer over de tijd waarin ze geschreven worden, over nu dus, dan over vroeger?
We spreken met drie auteurs die elk op hun eigen wijze hebben laten zien het genre te beheersen.
Gasten: Jan van Aken, Nico Dros, en Gustaaf Peek
‘Laten we praten’ Aflevering 3:
Het klassieke onderscheid tussen de schrijver als persoon en de vertelstem in een roman of een gedicht lijkt zijn langste tijd te hebben gehad. Er zijn literaire redenen om het eigen leven als grondstof te gebruiken, want dat kent de schrijver nou eenmaal als geen ander. Er zijn politiek-maatschappelijke redenen: waarom zou je je verschuilen achter een verteller als je een boodschap hebt? Lezers lijken er bovendien steeds meer prijs op te stellen dat een verhaal niet verzonnen is: boeken waarvan de schrijver ronduit toegeeft dat ze op het eigen leven zijn gebaseerd doen het opvallend goed in de bestseller-lijsten. Ze krijgen meer ruimte in de media, en dus ook van uitgeverijen. Maar is dat niet ook een beperking? Welke rol speelt de verbeelding dan nog?
De derde aflevering in de serie ‘Laten we Praten’ gaat over de voors en tegens van schrijven vanuit en over jezelf.
Gasten: Maria Barnas, Rosemarie Buikema, Marja Pruis en Niña Weijers.
‘Laten we praten’ Aflevering 2:
Wat is de plaats die schrijvers met een Caraïbische achtergrond in de Nederlandse literatuur innemen en met name schrijfster Astrid Roemer? Zij krijgt de belangrijkste literaire prijs van het Nederlandse taalgebied, maar de feestelijke uitreiking mag niet doorgaan van de Vlaamse en Nederlandse overheid vanwege Roemer’s politieke uitspraken. Wat betekent zo’n regeringsbesluit voor het idee van artistieke vrijheid? En in hoeverre is het goed om daarbij rekening te houden met de specifieke geschiedenis en cultuur van Suriname en de Antillen?
Gasten: Yra van Dijk – Maria Vlaar – Johan Fretz – Stephan Sanders
‘Laten we praten’ Aflevering 1:
Hoe ver mag je in de literatuur gaan in het gebruik van de stem van een ander, vooral wanneer die een andere culturele en/of genderachtergrond heeft. Wanneer wordt verplaatsen toe-eigenen? Mag een auteur alles doen, zolang het maar goed geschreven is – of is er een politieke verantwoordelijkheid die hem beperkingen oplegt? En komt dat laatste dan neer op censuur, een inperking van de vrijheid van meningsuiting?
Gasten: Arjen van Veelen – Madeleijn van Nieuwenhuizen – Christine Otten – Dean Bowen
Audiostream aflevering 1: hier